ในอดีต ภิกษุผู้อุปัฏฐากของพระผู้มีพระภาคเจ้านั้นเป็นอย่างยิ่ง เหมือน
อานนท์ผู้เป็นอุปัฏฐากแห่งเรา แม้พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าทั้งหลายใดจักมี
ในอนาคตกาล ภิกษุผู้อุปัฏฐากของผู้พระมีพระภาคเจ้านั้นเป็นอย่างยิ่ง เหมือน
อานนท์ผู้เป็นอุปัฏฐากแห่งเรา อานนท์เป็นบัณฑิต ย่อมรู้ว่านี้เป็นกาลเพื่อจะ
เข้าเฝ้าพระตถาคต นี้เป็นกาลของพวกภิกษุ นี้เป็นกาลของพวกภิกษุณี นี้เป็น
กาลของพวกอุบาสก นี้เป็นกาลของพวกอุบาสิกา นี้เป็นกาลของพระราชา
นี้เป็นกาลของพระราชมหาอำมาตย์ นี้เป็นกาลของพวกเดียรถีย์ นี้เป็นกาลของ
สาวกเดียรถีย์.

อัพภูตธรรม 4

[136] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อัพภูตธรรมน่าอัศจรรย์ 4 อย่างเหล่านี้
มีอยู่ในพระอานนท์. อัพภูตธรรม 4 อย่างเป็นไฉน. ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย
ถ้าภิกษุบริษัท เข้าไปใกล้เพื่อจะเห็นอานนท์ ภิกษุบริษัทนั้น ย่อมยินดีด้วย
การที่ได้เห็น ถ้าอานนท์แสดงธรรมในภิกษุบริษัทนั้น ภิกษุบริษัทนั้น ก็ย่อม
ยินดี แม้ด้วยธรรมที่แสดงแล้ว ภิกษุบริษัทยังไม่อิ่มเลย อานนท์ย่อมนิ่งไป
ในเวลานั้น ถ้าภิกษุณีบริษัท. . .อุบาสกบริษัท. . .อุบาสิกาบริษัท เข้าไปใกล้
เพื่อจะเห็นอานนท์ อุบาสิกาบริษัทนั้น ย่อมยินดีด้วยการที่ได้เห็น ถ้าอานนท์
แสดงธรรมในอุบาสิกาบริษัทนั้น อุบาสิกาบริษัทนั้น ก็ยินดีแม้ด้วยธรรมที่
แสดงแล้ว อุบาสิกบริษัทยังไม่อิ่มเลย อานนท์ย่อมนิ่งไปในเวลานั้น ภิกษุ
ทั้งหลาย อัพภูตธรรมน่าอัศจรรย์ 4 อย่างเหล่านี้แล มีอยู่ในอานนท์.
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อัพภูตธรรมน่าอัศจรรย์ 4 อย่างเหล่านี้ มีอยู่
ในพระเจ้าจักรพรรดิ. ถ้าขัตติยบริษัทเข้าไปเฝ้าพระเจ้าจักรพรรดิ ขัตติยบริษัท
นั้น ย่อมยินดีด้วยการที่ได้เข้าเฝ้า ถ้าพระเจ้าจักรพรรดิมีพระดำรัสในขัตติย-

บริษัทนั้น ขัตติยบริษัทนั้น ก็ยินดีแม้ด้วยพระดำรัส ขัตติยบริษัทยังไม่อิ่ม
เลย พระเจ้าจักรพรรดิย่อมทรงนิ่งในเวลานั้น. ถ้าพราหมณบริษัท. . .คฤห-
บดีบริษัท. . . สมณบริษัท เข้าไปเฝ้าพระเจ้าจักรพรรดิ สมณบริษัทนั้น
ย่อมยินดีด้วยการที่ได้เข้าเฝ้า ถ้าพระเจ้าจักรพรรดิมีพระดำรัสในสมณบริษัท
นั้น สมณบริษัทนั้นก็ยินดี. แม้ด้วยพระดำรัส สมณบริษัทนั้นยังไม่อิ่มเลย
พระจักรพรรดิย่อมทรงนิ่งไปในเวลานั้น.
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อัพภูตธรรมน่าอัศจรรย์ 4 อย่าง มิอยู่ในอานนท์
ฉันนั้นเหมือนกัน ถ้าภิกษุบริษัทเข้าไปใกล้เพื่อจะเห็นอานนท์ ภิกษุบริษัทนั้น
ย่อมยินดีด้วยการที่ได้เห็น ถ้าอานนท์แสดงธรรมในภิกษุบริษัทนั้น ภิกษุ
บริษัทนั้นย่อมยินดี แม้ด้วยธรรมที่แสดงแล้ว ภิกษุบริษัทยังไม่อิ่มเลย
อานนท์ย่อมนิ่งไปในเวลานั้น. ถ้าภิกษุณีบริษัท. . .อุบาสกบริษัท. . .อุบาสิกา
บริษัทเข้าไปหาได้เห็นอานนท์ อุบาสิกาบริษัทนั้น ย่อมยินดีด้วยการที่ได้เห็น
ถ้าอานนท์แสดงธรรมในอุบาสิกาบริษัทนั้น อุบาสิกาบริษัทนั้น ก็ยินดีแม้ด้วย
ธรรมที่แสดงแล้ว อุบาสิกาบริษัทยังไม่อิ่มเลย อานนท์ย่อมนิ่งไปในเวลานั้น.
ภิกษุทั้งหลาย อัพภูตธรรมน่าอัศจรรย์ 4 อย่างเหล่านี้แล มีอยู่ในอานนท์.

ตรัสเรื่องเมืองกุสินารา

[137] เมื่อพระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสอย่างนี้แล้ว ท่านพระอานนท์
ได้กราบทูลพระผู้มีพระภาคเจ้าว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ พระผู้มีพระภาคเจ้า
อย่าเสด็จปรินิพพานในเมืองเล็ก เมืองดอน กิ่งเมืองนี้เลย เมืองใหญ่เหล่าอื่น
มีอยู่คือ เมืองจัมปา เมืองราชคฤห์ เมืองสาวัตถี เมืองสาเกต เมืองโกสัมพี
เมืองพาราณสี ขอพระผู้มีพระภาคเจ้าเสด็จปรินิพพานในเมืองเหล่านี้เถิด
กษัตริย์มหาศาล พราหมณมหาศาล คฤหบดีมหาศาลที่เลื่อมใสในพระตถาคต
มีอยู่มากในเมืองเหล่านี้ ท่านเหล่านั้นจักกระทำสักการะบูชาสรีระของพระตถาคต.